Đại dương là gì? Các đại dương trên thế giới phân bố ở đâu? Trên trái đất có mấy đại dương? 5 (năm) đại dương trên thế giới có vai trò thế nào? Có là một vài câu hỏi mà nhiều bạn đọc hiện đang thắc mắc.
Vậy sau đây hãy cùng Epacket Việt Nam khám phá về chủ đề đại dương trên thế giới để có câu trả lời nhé!
Đại dương là gì?
Đại dương là khu vực tạo nên phần lớn thủy quyển của một hành tinh. Trên Trái Đất, mỗi đại dương là một đại bộ phận quy ước của đại dương thế giới (hay đại dương toàn cầu).
Mặc dù nói chung được công nhận như là các đại dương ‘tách biệt’, nhưng các vùng nước mặn này tạo thành một khối nước nối liền với nhau trên toàn cầu, thường được gọi chung là Đại dương thế giới hay đại dương toàn cầu.
Khái niệm về đại dương toàn cầu như là một khối nước liên tục với sự trao đổi tương đối tự do giữa các bộ phận của nó có tầm quan trọng nền tảng cho hải dương học.
Xét Trái Đất, nước mặn bao phủ một diện tích khoảng 360.000.000 km² và thường được chia thành một số đại dương chính và những biển nhỏ hơn, trong đó đại dương chiếm khoảng 71% bề mặt và 90% sinh quyển.
97% lượng nước trên Trái Đất thuộc về đại dương và các nhà hải dương học đã phát biểu rằng hơn 95% đại dương thế giới chưa được khám phá. Tổng dung tích đại dương vào khoảng 1,35 tỷ km³ với độ sâu trung bình gần 3.700 m (12.100 ft)
Vì là thành phần chủ yếu của thủy quyển Trái Đất, đại dương thế giới không thể thiếu đối với toàn bộ sự sống đã biết; nó làm thành một phần chu trình cacbon, ảnh hưởng đến khí hậu và các kiểu thời tiết.
Đại dương là sinh cảnh của 230.000 loài đã biết, song do phần lớn chưa được khám phá, thực tế số loài tồn tại nhiều hơn nhiều, khả năng hơn hai triệu. Con người vẫn chưa biết về nguồn gốc đại dương trên Trái Đất; chúng được cho là hình thành vào thời hỏa thành và có lẽ đã thúc đẩy sự sống xuất hiện
Cấu tạo của Đại Dương
Các đại dương ngoài Trái Đất có thể cấu tạo từ nước hoặc những nguyên tố và hợp chất khác. Khối chất lỏng bề mặt ngoài Trái Đất lớn và ổn định được xác nhận duy nhất là các hồ Titan, dù vậy có chứng cứ về sự tồn tại của các đại dương đâu đó trong Hệ Mặt Trời.
Vào thời kỳ đầu, Sao Hỏa và Sao Kim được cho là có những đại dương nước lớn. Giả thuyết đại dương Sao Hỏa đề xuất rằng gần một phần ba bề mặt Sao Hỏa từng bị nước bao phủ, và hiệu ứng nhà kính mất kiểm soát có thể đã đun cạn toàn bộ đại dương của Sao Kim.
Các hợp chất như muối và amonia hòa tan trong nước hạ thấp điểm đóng băng để nước có thể tồn tại trong môi trường ngoài Trái Đất dưới dạng nước mặn hoặc băng đối lưu. Theo suy đoán, phía dưới bề mặt của nhiều hành tinh lùn và vệ tinh tự nhiên có các đại dương; đáng chú ý, đại dương của Europa sở hữu dung tích nước ước tính gấp hơn hai lần Trái Đất.
Các hành tinh khổng lồ trong Hệ Mặt Trời cũng được cho có lớp khí quyển lỏng. Đại dương còn có thể tồn tại trên những hành tinh và vệ tinh ngoài Hệ Mặt Trời. Hành tinh đại dương là một kiểu hành tinh với chất lỏng bao phủ gần như hoàn toàn bề mặt
Tổng hợp 5 Đại Dương trên thế giới
Theo thứ tự diện tích giảm dần của 5 đại dương trên thế giới gồm: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Nam Đại Dương, và Bắc Băng Dương
Thông tin 5 đại dương thế giới như sau:
Đại dươngThông tin Thái Bình Dương Ngăn cách châu Á và châu Đại Dương với châu Mỹ Đại Tây Dương Ngăn cách châu Mỹ với châu Á-Âu và châu Phi Ấn Độ Dương Ngăn cách châu Phi và châu Đại Dương Bắc Băng Dương Đôi khi được xem là biển của Đại Tây Dương, bao phủ phần lớn Bắc Cực, ngăn cách Bắc Mỹ và châu Á-Âu Nam Đại Dương Đôi khi được xem là sự mở rộng của Thái Bình Dương, Đại Tây Dương và Ấn Độ Dương, ngăn cách châu Nam Cực với châu Phi, châu Đại Dương và Nam MỹĐịa điểm sâu nhất của Đại Dương được con người khám phá
Đi lại trên bề mặt đại dương bằng tàu thuyền đã diễn ra từ thời tiền sử, nhưng chỉ ngày nay thì việc đi lại ngầm dưới mặt nước biển một cách rộng khắp mới có thể trở thành hiện thực.
Điểm sâu nhất trong đại dương nằm ở phía nam rãnh Mariana trong Thái Bình Dương, gần quần đảo Bắc Mariana. Nó có độ sâu tối đa là 10.923 m (35.838 ft).
Nó được khảo sát chi tiết lần đầu tiên năm 1951 bởi tàu “Challenger II” của hải quân Anh và điểm sâu nhất này được đặt tên theo tên tàu này là “Challenger Deep“.
Năm 1960, tàu thăm dò biển sâu Trieste đã xuống thành công tới đáy của rãnh, được điều khiển bởi một thủy thủ đoàn gồm 2 người.
Phần lớn đáy các đại dương vẫn chưa được thám hiểm và lập bản đồ. Hình ảnh toàn cầu của nhiều đặc trưng ngầm lớn hơn 10 km (6 dặm) được tạo ra năm 1995 dựa trên các méo mó hấp dẫn của bề mặt biển cận kề.
Tính chất vật lý của đại dương
Diện tích của Đại dương thế giới là khoảng 361 triệu km² (139 triệu dặm vuông), dung tích của nó khoảng 1,3 tỷ kilômét khối (310 triệu dặm khối), và độ sâu trung bình khoảng 3.790 mét (12.430 ft).
Gần một nửa nước của đại dương thế giới nằm sâu dưới 3.000 m (9.800 ft). Sự mở rộng khổng lồ của đại dương sâu (những gì dưới độ sâu 200m) che phủ khoảng 66% bề mặt Trái Đất. Nó không bao gồm các biển không nối với Đại dương thế giới, chẳng hạn như biển Caspi.
Tổng khối lượng của thủy quyển khoảng 1,4 × 1021 kilôgam, chiếm khoảng 0,023% khối lượng Trái Đất. Dưới 2% là nước ngọt; phần còn lại là nước mặn, chủ yếu trong các đại dương.
Một sai lầm phổ biến cho rằng nước biển có màu xanh lam chủ yếu là do bầu trời có màu xanh lam. Trên thực tế, nước có màu xanh lam rất nhạt chỉ khi được nhìn thấy với một thể tích lớn. Trong khi sự phản chiếu bầu trời có đóng góp vào biểu hiện màu xanh lam của bề mặt đại dương, nhưng nó không phải là nguyên nhân chính
Nguyên nhân chủ yếu là sự hấp thụ của các hạt nhân các phân tử nước đối với các photon màu đỏ từ ánh sáng chiếu tới, ví dụ đã biết duy nhất về màu sắc trong tự nhiên tạo ra từ động lực học dao động chứ không phải động lực học điện tử.
Nhiều thủy thủ và các nhà hàng hải chuyên nghiệp thông báo rằng đại dương thường bức xạ ánh sáng nhìn thấy hay phát quang, có thể trải dài hàng dặm vào ban đêm. Năm 2005, các nhà khoa học đã thông báo điều này lần đầu tiên, chứng cứ bằng hình ảnh cũng đã thu được đối với sự phát sáng này[24]. Nó có thể là do phát quang sinh học.
Đại Dương có thể phát sáng?
Nhiều thủy thủ và các nhà hàng hải chuyên nghiệp thông báo rằng đại dương thường bức xạ ánh sáng nhìn thấy hay phát quang, có thể trải dài hàng dặm vào ban đêm.
Năm 2005, các nhà khoa học đã thông báo điều này lần đầu tiên, chứng cứ bằng hình ảnh cũng đã thu được đối với sự phát sáng này. Nó có thể là do phát quang sinh học.
Các khu vực và tầng của Đại Dương
Đại dương được chia ra thành nhiều khu vực hay tầng, phụ thuộc vào các điều kiện vật lý và sinh học của các khu vực này.
- Vùng biển khơi bao gồm mọi khu vực chứa nước của biển cả (không bao gồm phần đáy biển) và nó có thể phân chia tiếp thành các khu vực con theo độ sâu và độ chiếu sáng.
- Vùng chiếu sáng che phủ đại dương từ bề mặt tới độ sâu 200 m. Đây là khu vực trong đó sự quang hợp diễn ra phổ biến nhất và vì thế chứa sự đa dạng sinh học lớn nhất trong lòng đại dương. Do thực vật chỉ có thể sinh tồn với quá trình quang hợp nên bất kỳ sự sống nào tìm thấy dưới độ sâu này hoặc phải dựa trên các vật chất trôi nổi chìm xuống từ phía trên (xem tuyết biển) hoặc tìm các nguồn chủ lực khác. Điều này thường xuất hiện dưới dạng miệng phun thủy nhiệt trong khu vực gọi là vùng thiếu sáng (tất cả các độ sâu nằm dưới mức 200 m).
- Phần biển khơi của vùng chiếu sáng được gọi là vùng biển khơi mặt (epipelagic). Phần biển khơi của vùng thiếu sáng có thể chia tiếp thành các vùng nối tiếp nhau theo chiều thẳng đứng.
- Vùng biển khơi trung (mesopelagic) là tầng trên cùng, với ranh giới thấp nhất tại lớp dị nhiệt là 12 °C, trong đó tại khu vực nhiệt đới nói chung nó nằm ở độ sâu giữa 700 với 1.000 m.
- Dưới tầng này là vùng biển khơi sâu (bathypelagic) nằm giữa 10 °C và 4 °C, hay độ sâu giữa khoảng 700-1.000 m với 2.000-4.000 m.
- Nằm dọc theo phần trên của vùng bình nguyên sâu thẳm là vùng biển khơi sâu thẳm (abyssalpelagic) với ranh giới dưới của nó nằm ở độ sâu khoảng 6.000 m.
- Vùng cuối cùng nằm tại các rãnh đại dương và được gọi chung là vùng biển khơi tăm tối (hadalpelagic). Nó nằm giữa độ sâu từ 6.000 m tới 10.000 m và là vùng sâu nhất của đại dương.
Cùng với các vùng biển khơi thiếu sáng còn có các vùng đáy thiếu sáng, chúng tương ứng với ba vùng biển khơi sâu nhất.
- Vùng đáy sâu che phủ sườn dốc lục địa và kéo dài xuống độ sâu khoảng 4.000 m.
- Vùng đáy sâu thẳm che phủ các bình nguyên sâu thẳm ở độ sâu 4.000 - 6.000 m.
- Cuối cùng là vùng đáy tăm tối tương ứng với vùng biển khơi tăm tối, tìm thấy ở các rãnh đại dương.
Vùng biển khơi cũng có thể chia ra thành hai vùng con, là vùng ven bờ (neritic) và vùng đại dương.
Vùng neritic bao gồm khối nước nằm ngay trên các thềm lục địa, trong khi vùng đại dương bao gồm toàn bộ vùng nước biển cả còn lại.
Ngược lại, vùng duyên hải bao phủ khu vực nằm giữa các mức thủy triều cao và thấp nhất, nó là khu vực chuyển tiếp giữa các điều kiện đại dương và đất liền. Nó cũng có thể gọi là vùng liên thủy triều do nó là khu vực trong đó mức thủy triều có ảnh hưởng mạnh tới các điều kiện của khu vực.
Đại dương có tác động tới khí hậu thế nào?
Một trong những dạng thời tiết gây ấn tượng nhất diễn ra trên các đại dương là các xoáy thuận nhiệt đới, bao gồm bão và áp thấp nhiệt đới.
Các hải lưu có ảnh hưởng lớn tới khí hậu Trái Đất bằng cách chuyển dịch các luồng không khí nóng hay lạnh cũng như giáng thủy tới các vùng ven biển, nơi chúng có thể được đưa vào đất liền nhờ gió.
Hải lưu vòng Nam Cực xoay quanh châu lục này, có ảnh hưởng tới khí hậu khu vực và nối liền các hải lưu trong các đại dương khác.
Sự sống bên trong Đại dương
Các dạng sự sống trong lòng đại dương bao gồm (trong số các dạng khác):
- Động vật đối xứng tỏa tròn như sứa và sứa lược
- Cá
- Các dạng cá voi như cá voi, cá heo và cá nhà táng.
- Động vật chân đầu như bạch tuộc, mực.
- Động vật giáp xác như cua, tôm hùm và tôm
- Giun biển
- Sinh vật phù du
- Nhuyễn thể
- Động vật da gai (đuôi rắn, sao biển, hải sâm, nhím biển)
- …
Và có thể sẽ có rất nhiều loài động vật khác mà con người chưa thể khám phá
Các Đại dương cổ trong lịch sử
Trôi dạt lục địa đã tái định hình thể cho các đại dương của Trái Đất, kết hợp và chia cắt các đại dương cổ để tạo ra các đại dương như hiện nay.
Các đại dương cổ có:
- Đại dương sông Bridge, đại dương nằm giữa quần đảo Insular cổ đại và Bắc Mỹ.
- Đại dương Iapetus, đại dương ở Nam bán cầu nằm giữa Baltica và Avalonia.
- Panthalassa, đại dương toàn cầu rộng lớn mênh mông, bao quanh siêu lục địa Pangaea.
- Đại dương Rheic
- Đại dương núi Slide, đại dương nằm giữa quần đảo Intermontane cổ đại và Bắc Mỹ.
- Đại dương Tethys, đại dương nằm giữa các lục địa cổ Gondwana và Laurasia.
- Đại dương Khanty, đại dương nằm giữa Baltica và Siberia.
- Mirovia, đại dương bao quanh siêu lục địa Rodinia.
- Đại dương Paleo-Tethys, đại dương nằm giữa Gondwana và địa hình Hunic.
- Đại dương Proto-Tethys,
- Đại dương Pan-Africa, đại dương bao quanh siêu lục địa Pannotia.
- Superocean, đại dương bao quanh siêu lục địa toàn cầu.
- Đại dương Ural, đại dương nằm giữa Siberia và Baltica.
Câu hỏi thường gặp
Sau đây là một vài câu hỏi thường gặp về chủ đề Đại Dương là gì như:
Trên trái đất có mấy đại dương?
Trên lý thuyết, hành tinh xanh chỉ có một đại dương duy nhất bởi tất cả đại dương đều là một phần trong hệ thống môi trường nước liên kết với nhau, Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Mỹ (NOAA) cho biết.
Hệ thống nước này sau đó được chia thành các khu vực khác nhau, bao gồm 4 đại dương: Bắc Băng Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương. 4 đại dương này được xác định bởi các lục địa giáp với chúng.
Đến năm 2021, Hiệp hội Địa lý quốc gia Mỹ (National Geographic Society) chính thức công nhận đại dương thứ năm là Nam Đại Dương, bao quanh Nam cực.
Vì vậy từ năm 2021 thì trái đất của chúng ta có 5 đại dương.
Tại sao lại nói 7 đại dương trên thế giới?
Từ điển trực tuyến của Nhà xuất bản Đại học Oxford định nghĩa “bảy đại dương” là “tất cả đại dương trên thế giới (thông thường được liệt kê như Bắc Băng Dương, biển (của) Nam Cực, Bắc Thái Bình Dương, Nam Thái Bình Dương, Bắc Đại Tây Dương, Nam Đại Tây Dương, và Ấn Độ Dương).
Trong lịch sử cận đại thì sau khi người châu Âu tìm ra châu Mỹ, một vài người đã sử dụng thuật ngữ “Bảy Đại dương” để ám chỉ bảy vùng nước lớn trên thế giới: Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, Ấn Độ Dương, Bắc Băng Dương, Địa Trung Hải, Biển Caribe, và Vịnh México.
Dưới đại dương có gì?
Dưới đáy đại dương hiện nay có rất nhiều sinh vật biển. Đây là nơi sinh cảnh của 230.000 loài đã biết, song do phần lớn chưa được khám phá, thực tế số loài tồn tại nhiều hơn nhiều, khả năng hơn hai triệu
Trên đây là thông tin về Đại Dương là gìdo Epacket Việt Nam đã tổng hợp và gửi tới các bạn. Hy vọng qua nội dung trên sẽ giúp bạn hiểu hơi về 5 đại dương trên thế giới.
Nếu quan tâm tới các kiến thức địa lý khác thì hãy đón đọc bài viết khác của chúng tôi nhé!
Có thể bạn quan tâm:
- Biển là gì?
- Châu Mỹ nằm ở bán cầu nào?
- Châu Mỹ gồm những nước nào?