Áp suất thẩm thấu là gì ?

Áp suất thẩm thấu là gì ?

Áp suất thẩm thấu chính là mức áp suất tối thiểu có thể đáp ứng cho dung dịch nhằm ngăn chặn dòng chảy của các phân tử dung môi tinh khiết qua màng bán thấm. Áp suất thẩm thấu còn là thước đo dùng cho dung dịch lấy trong dung môi nguyên chất bằng thẩm thấu.

Mức áp suất này được hình thành bởi sự chênh lệch nồng độ chất tan giữa hai dung dịch được ngăn cách bởi màng bán thấm, màng lọc mbr,…. Khi đó các phân tử dung môi sẽ di chuyển từ vùng có nồng độ chất tan thấp đến vùng có nồng độ chất tan cao tới khi những phân tử ở trạng thái cân bằng.

Ngoài ra, áp suất thẩm còn được định nghĩa là thước đo xu hướng của dung dịch lấy trong dung môi nguyên chất bằng thẩm thấu.

Áp suất thẩm thấu tiềm năng là áp suất thẩm thấu tối đa có thể phát triển trong dung dịch nếu nó được tách ra khỏi dung môi tinh khiết của nó bằng một màng bán kết.

Công thức tính áp suất thẩm thấu trong sách giáo khoa

Trong vật lý học, áp suất thẩm thấu được tính theo công thức: P = RTC

Trong đó:

• P là ký hiệu của áp suất thẩm thấu và được tính theo đơn vị atm
• R là hằng số và R= 0,082
• T là nhiệt độ tuyệt đối, T = 273 + [Math Processing Error]
• C là nồng độ dung dịch, đơn vị là gam/lít

Yếu tố chi phối áp suất thẩm thấu

• Áp suất thẩm thấu ở động vật và thực vật phụ thuộc vào nồng độ các phân tử bé và ion. Ngoài ra, áp suất thẩm thấu với động vật còn phụ thuộc vào sinh lí ở tế bào ở từng giai đoạn và đặc biệt là màng lipoprotein, đây là màng có vai trò trong việc vận chuyển lipid trong máu, qua đó giúp máu lưu thông hiệu quả hơn.

Vai trò của áp suất thẩm thấu

• Áp suất thẩm thấu có nhiều vai trò vô cùng quan trọng trong hồng cầu và trong cơ thể người, động vật nói chung.
• Áp suất thẩm thấu có vai trò giúp cân bằng. Theo đó, khi thay đổi áp suất thẩm thấu có thể làm thay đổi hàm lượng nước có trong tế bào và từ đó dẫn tới sự rối loạn chức năng tế bào.
• Đối với thực vật, hiện tượng thẩm thấu giúp cây có thể hút nước và khoáng chất trong đất để sinh trưởng và phát triển. Nếu áp suất thẩm thấu có thể gây hại cho cây, thậm chí khiến cây bị chết.
• Đối với động vật, áp suất thẩm thấu giúp lưu thông máu và phân phối nước trong cơ thể và đồng thời ngăn chặn tình trạng mất nước ở cơ thể động vật.

Phân loại các dạng áp suất thẩm thấu

Áp suất thẩm thấu nhược trương

Còn áp suất thẩm thấu thấp thì dung dịch bên trong màng bán thấm có nồng độ tan thấp hơn so với dung dịch bên ngoài. Chính vì thế mới dẫn đến hiện tượng dung môi chảy ra ngoài.

Áp suất thẩm thấu đẳng trương

Trong áp suất thẩm thấu cao, dung dịch bên trong màng bán thấm có nồng độ chất tan cao hơn so với dung dịch bên ngoài xung quanh. Vì vậy mới gây ra hiện tượng tràn dung môi.

Ứng dụng của áp suất thẩm thấu

HIện nay áp suất thẩm thấu được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như: Y tế, xử lý nước thải, xử lý nước cấp, lọc nước, lọc nước tinh khiết,…