Nguyên tố hóa học là gì? Cách phân loại nguyên tố hóa học

Nguyên tố hóa học được nhắc đến nhiều trong bộ môn hóa học các cấp. Để hiểu rõ hơn về khái niệm này, các bạn hãy cùng VietChem tìm hiểu trong bài viết bên dưới.

1. Nguyên tố hóa học là gì?

Các nguyên tử có cùng số proton, cùng loại trong hạt nhân gọi là nguyên tố hóa học. Việc xác định nguyên tố bất kỳ phụ thuộc vào số lượng proton trong hạt nhân nguyên tử.

Một nguyên tố mới sẽ được hình thành khi có sự thay đổi về số lượng proton trong nguyên tử. Ký hiệu chung của các nguyên tử trong cùng một nguyên tố là Z.

Tìm hiểu về nguyên tố hóa học

2. Phân loại nguyên tố hóa học

Nguyên tố hóa học được sắp xếp theo thứ tự tăng dần số lượng hạt proton. Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 9 có tất cả 118 nguyên tố được chia làm 3 nhóm. Bao gồm:

2.1. Nguyên tố phi kim

Nguyên tố hóa học phi kim bao gồm F, Cl, Br, I, O, S, Se, Kr, Xe, Rn, N, P, C, He, Ne, Ar. Các nguyên tố này có 4 - 7e lớp ngoài cùng.

Phi kim thường tồn tại ở dạng thể khí và đơn chất. Tuy nhiên, các oxit của chúng thường là oxit trung tính hoặc oxit axit.

2.2. Nguyên tố kim loại

Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học 8 có 81 nguyên tố kim loại với từ 1 - 3 lớp e ở ngoài cùng. Trong điều kiện bình thường chúng là những nguyên tố tồn tại ở dạng thể rắn, đơn chất. Ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt ở thể lỏng như Gali hay Thủy ngân.

Nguyên tố kim loại có oxit là các oxit lưỡng tính hay oxit bazơ. Trường hợp kim loại có mức oxi hóa cao có thể là oxit axit.

2.3. Nguyên tố á kim

Nguyên tố á kim thường là những chất bán dẫn tồn tại ở dạng đơn chất. Bao gồm: Telu, Asen, Germani, Silic và Bo. Á kim có tính chất trung gian của phi kim và kim loại. Vì thế, oxit của chúng là oxit lưỡng tính.

Nguyên tố hóa học gồm có phi kim, kim loại và á kim

3. Tìm hiểu chi tiết về ký hiệu của nguyên tố hóa học

Ký hiệu hóa học được đặt cho từng loại nguyên tố hóa học khác nhau. Ký hiệu này thường lấy hai chữ cái đầu tiên của nguyên tố và tuân theo quy ước quốc tế. Khi phiên âm, các nguyên tố đó có thể sử dụng ngôn ngữ khác nhau như: Tiếng La tinh, tiếng Pháp, tiếng Nga, tiếng Đức…

Ký hiệu của nguyên tố hóa học thường bắt đầu bằng chữ cái in hoa. Nếu vẫn còn sử dụng chữ cái khác sau ký tự đầu tiên thì viết bằng chữ thường. Ví dụ: Fe, Can, Al, K, O…

Tìm hiểu chi tiết ký hiệu của nguyên tố hóa học

4. Bảng nguyên tố hóa học phổ biến thường dùng

Có rất nhiều nguyên tố được tìm thấy hiện nay. Dưới đây là bảng nguyên tố hóa học 2023 thường gặp:

Tên nguyên tố

Ký hiệu

Khối lượng nguyên tử

Số nguyên tử

Nhôm

Al

27

13

Sắt

Fe

56

26

Kẽm

Zn

65

30

Đồng

Cu

64

29

Mangan

Mg

55

25

Crom

Cr

52

24

Niken

Ni

59

28

Kali

K

39

19

Canxi

Ca

40

20

Chì

Pb

207

82

Bạc

Ag

108

47

Brom

Br

80

35

Photpho

P

31

15

Lưu huỳnh

S

32

16

Magie

Mg

24

12

Oxi

O

16

8

Carbon

C

12

6

Hidro

H

1

1

Flo

F

19

9

Bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học thường dùng

5. Bài tập về nguyên tố hóa học

Từ kiến thức lý thuyết trên có thể áp dụng để làm một số bài tập liên quan. Dưới đây là câu hỏi và cách làm để các bạn tham khảo:

Bài 1: Trả lời câu hỏi:

A, Các cách viết 3Ca, 5O và 2C thể hiện điều gì?

B, Diễn đạt bằng ký hiệu hóa học và chữ số của các nguyên tử sau: Bảy nguyên tử Canxi, ba nguyên tử Nitơ, bốn nguyên tử Natri.

Cách làm

A, Các cách viết 3Ca, 5O, 2C thể hiện như sau: 2C - hai nguyên tử Cacbon, 5O - năm nguyên tử Oxi, 3Ca - Ba nguyên tử Canxi.

B, Bảy nguyên tử Canxi: 7Ca

Ba nguyên tử Nitơ: 3N

Bốn nguyên tử Natri: 4Na

Bài tập 2: Nguyên tử khối là gì? Đơn vị Cacbon là bao nhiêu phần khối lượng của nguyên tử Cacbon.

Trả lời

Khối lượng của nguyên tử chính là nguyên tử khối. Do đó, ½ khối lượng của nguyên tử Cacbon chính là đơn vị Cacbon.

Bài tập 3: Nguyên tử Magie nặng hay nhẹ hơn bao nhiêu lần so với nguyên tử Lưu huỳnh, nguyên tử Cacbon và nguyên tử Nhôm.

Trả lời

Ta có nguyên tử khối của Magie, Lưu huỳnh, Cacbon, Nhôm là: Magie -24, Lưu huỳnh - 32, Cacbon - 12, Nhôm - 27.

Theo nguyên tử khối của các nguyên tố trên, Magie nặng hơn Cacbon và nhẹ hơn Lưu huỳnh, Nhôm. Cụ thể:

• Magie nặng hơn Cacbon 24/12 = 2 lần
• Magie nhẹ hơn Lưu huỳnh 24/32 = 3/4 lần
• Magie nhẹ hơn nhôm 24/27 = 8/9 lần

Bài tập 4: Một nguyên tố hóa học N nặng gấp 2 lần nguyên tử Nitơ. Khi đó N thuộc nguyên tố nào? Hãy viết ký hiệu hóa học của nguyên tố vừa tìm?

Trả lời

Nitơ có nguyên tử khối là 14. Vậy nguyên tử nặng gấp 2 lần nguyên tử Nitơ sẽ có nguyên tử khối là 14x2 = 28. Nguyên tố cần tìm là Silic. Kí hiệu của Silic là Si.

Trên đây là những thông tin chi tiết về nguyên tố hóa học và phân loại nguyên tố hóa học. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho quý bạn đọc và đừng quên cập nhật những tin tức mới nhất trên trang chủ của chúng tôi.