Trò chơi dân gian đóng vai trò như một cầu nối giữa các thế hệ. Người lớn có thể chia sẻ những kỷ niệm và kinh nghiệm của mình với thế hệ trẻ, vì vậy sẽ tạo ra sự gắn kết tình cảm gia đình và cộng đồng. Ngoài gia, các trò chơi này còn giúp mọi người hiểu và tôn trọng giá trị văn hóa dân tộc. Từ đó góp phần phát triển văn hóa truyền thống dân gian Việt Nam.
>> Xem thêm:
- Tìm hiểu các trò chơi ngoài trời dành cho trẻ em
- 4 trò chơi dạy bé học nói con vật thú vị và hiệu quả
- 10 trò chơi để chơi cùng bé hiếu động
1. Rồng rắn lên mây
Để trò chơi được diễn ra hấp dẫn nhất chúng ta cần 3 người chơi trở lên. Tuy nhiên, trò chơi dân gian này khuyến khích chơi càng nhiều bạn càng vui sẽ tạo nên sự hồi hộp và tính vui nhộn của trò chơi. Bắt đầu trò chơi mọi người cần thuộc lòng bài đồng giao rồng rắn lên mây.
- Chuẩn bị:
- Số lượng người chơi từ 3 người trở lên.
- Khoảng trống rộng để di chuyển.
- Luật chơi:
- Chọn một người làm chủ nhà, các người còn lại xếp thành một hàng dọc.
- Người chơi sẽ nắm vạt áo hoặc đặt tay lên vai người phía trước và di chuyển quanh sân.
- Đoàn rồng rắn vừa đi vừa hát: "Rồng rắn lên mây - Có cái cây lúc lắc - Có nhà điểm binh - Hỏi thăm chủ nhà có nhà hay không?"
- Người đầu hàng đến mặt chủ nhà chờ câu trả lời.
- Chủ nhà trả lời "không".
- Đoàn rồng rắn tiếp tục di chuyển và hỏi câu hỏi cho đến khi chủ nhà trả lời "có".
- Chủ nhà đặt câu hỏi: "Rồng rắn đi đâu?"
- Người đứng đầu hàng đáp rằng: "Rồng rắn đi lấy thuốc chữa bệnh cho con ạ."
- Chủ nhà và đoàn rồng rắn tiếp tục đối thoại theo kịch bản đã cho đến cuối.
- Khi trả lời xong, chủ nhà lao vào đoàn rồng rắn và cố gắng bắt người cuối cùng trong hàng.
- Người bị bắt sẽ thay thế vị trí của chủ nhà và trò chơi tiếp tục vòng tiếp theo.
Trò chơi dân gian Rồng rắn lên mây (Nguồn: Sưu tầm)
2. Đua thuyền trên cạn
Đua thuyền trên cạn là trò chơi dân gian tính đồng đồng đội cao. Mọi người cần phối hợp cùng nhau tạo nên sức mạnh để di chuyển thuyền nhanh chóng.
- Chuẩn bị:
- Số lượng người chơi từ 2 đội trở lên.
- Khoảng trống rộng để di chuyển.
- Đánh dấu vạch xuất phát và vạch đích trong khoảng sân.
- Luật chơi:
- Chia người chơi thành các đội nhỏ và xếp thành hàng dọc.
- Để tạo thành một chiếc thuyền, tất cả người chơi ngồi sau sẽ đặt chân vào vòng bụng của người phía trước.
- Trọng tài cho hiệu lệnh bắt đầu cuộc đua.
- Tất cả các đội chơi sử dụng hai chân và hai tay để di chuyển cơ thể nhanh chóng và tiến về phía trước.
- Đội nào đến đích trước sẽ giành chiến thắng.
3. Nhảy bao bố
Nhảy bao bố là một trò chơi dân gian vận động tập thể phổ biến, giúp rèn luyện thể lực và sự khéo léo cho từng cá nhân. Trò chơi này cũng phát triển khả năng làm việc nhóm, tăng cường sự phối hợp nhanh nhẹn giữa các đội chơi để nhảy nhanh và về đích trước.
- Chuẩn bị:
- Số lượng người chơi từ 2 đội trở lên.
- Bao bố hoặc các vật liệu tương tự để đặt trên đất và tạo thành các ô nhảy.
- Đánh dấu điểm xuất phát và điểm về đích.
- Luật chơi:
- Chia các thành viên tham gia thành các đội có số người bằng nhau và xếp thành hàng dọc. Các đội đứng song song và người đầu tiên đứng tại vạch xuất phát.
- Mỗi thành viên của mỗi đội nhanh chóng bước vào một bao bố và nắm chặt miệng bao bố bằng hai tay.
- Khi nhận lệnh xuất phát, các thành viên nhảy nhanh từ điểm xuất phát đến vạch đích.
- Sau khi người chơi trong đầu tiên đã đến đích, người chơi tiếp theo trong đội thực hiện nhảy tương tự.
- Đội nào hoàn thành phần chơi trước và tất cả thành viên về đích nhanh nhất sẽ là đội chiến thắng.
>> Xem thêm: Các trò chơi trong sinh nhật của bé
Nhảy bao bố là một trong những trò chơi dân gian hay cho bé (Nguồn: Sưu tầm)
4. Ô ăn quan
Trò chơi ô ăn quan là một trò chơi dân gian phổ biến đòi hỏi sự tính toán nhạy bén. Trò chơi này yêu cầu người chơi tính toán và lên chiến thuật đúng để ăn được nhiều sỏi của đối phương và tránh cho đối phương ăn sỏi của mình.
- Chuẩn bị:
- Vẽ một hình chữ nhật và chia đôi theo chiều dài để tạo thành 10 ô vuông nhỏ.
- Đặt các viên sỏi hoặc quan trong mỗi ô vuông, mỗi ô vuông sẽ có 5 viên sỏi nhỏ.
- Luật chơi:
- Hai người chơi ngồi đối diện nhau và chia đôi mỗi bên của hình chữ nhật.
- Người chơi đầu tiên bắt đầu và lấy tất cả các viên sỏi trong một ô bất kỳ trên bên của mình và bắt đầu di chuyển theo chiều kim đồng hồ, rải từng viên sỏi một vào các ô tiếp theo.
- Khi đến ô cuối cùng, người chơi tiếp tục di chuyển sang ô bên cạnh và tiếp tục rải sỏi.
- Nếu người chơi đi qua ô cuối cùng của đối phương có sỏi và có quyền ăn sỏi đó. Các sỏi ăn được sẽ được chứa trong một ô riêng của người chơi.
- Cả hai người chơi tiếp tục thay phiên nhau di chuyển quan và ăn sỏi cho đến khi không còn sỏi nào trên bàn cờ hoặc không còn đủ sỏi để di chuyển.
- Kết quả: Sau khi không còn đủ sỏi để di chuyển, người chơi tính số lượng sỏi trong ô của mình. Người chơi có số lượng sỏi nhiều hơn là người chiến thắng.
5. Dung dăng dung dẻ
Dung dăng dung dẻ là một trò chơi dân gian hấp dẫn cho trẻ mầm non, thường được chơi bởi một nhóm 5-10 người. Trò chơi Dung dăng dung dẻ yêu cầu sự nhanh nhẹn và quan sát của các em nhỏ để tìm và lựa chọn vòng tròn trống kịp thời. Đồng thời, trò chơi cũng giúp trẻ phát triển kỹ năng xã hội và tạo ra sự vui tươi khi tham gia cùng nhau.
- Chuẩn bị:
- Vẽ những vòng tròn nhỏ trên sân sao cho số lượng các vòng tròn ít hơn số lượng người tham gia.
- Xác định một người làm người hướng dẫn và đọc bài vè.
- Luật chơi:
- Tất cả các người chơi đứng thành hàng và nắm tay nhau.
- Người hướng dẫn bắt đầu đọc bài vè "Dung dăng dung dẻ" lớn cho tất cả mọi người nghe. “Dung dăng dung dẻ. Dắt trẻ đi chơi. Đi đến cổng trời. Gặp cậu gặp mợ. Cho cháu về quê. Cho dê đi học. Cho cóc ở nhà. Cho gà bới bếp. Ngồi xẹp xuống đây.”
- Khi đọc đến chữ "đây" ở cuối bài vè, tất cả mọi người phải nhanh chóng tìm một vòng tròn và ngồi xuống vào đó.
- Người chơi nào không tìm thấy vòng tròn trống để ngồi xuống sẽ bị loại khỏi trò chơi.
- Trò chơi tiếp tục với số người chơi còn lại cho đến khi chỉ còn lại một người duy nhất, người đó sẽ là người chiến thắng.
Dung dăng dung dẻ là một trò chơi dân gian cho bé (Nguồn: Sưu tầm)
6. Chi chi chành chành
Chi chi chành chành là một trò chơi dân gian phổ biến cho trẻ mầm non, thích hợp cho 3 người trở lên. Trò chơi chi chi chành chành yêu cầu sự nhanh nhẹn, phản xạ nhanh và tinh ý của trẻ nhỏ. Nó mang lại niềm vui, tiếng cười và khám phá sự tương tác giữa các trẻ.
- Chuẩn bị:
- Số lượng người chơi từ 3 người trở lên.
- Chọn một người xòe bàn tay ra.
- Các người chơi còn lại giơ ngón trỏ và đặt vào lòng bàn tay của người xòe bàn tay.
- Chuẩn bị
- Người chơi được chọn xòe bàn tay đọc to bài đồng dao: "Chi chi chành chành, cái đanh thổi lửa, con ngựa đứt cương, ba vương ngũ đế, chấp chế đi tìm, ù à, ù ập."
- Khi kết thúc bài đồng dao, người người chơi đang xòe bàn tay nắm tay lại nhanh chóng để giữ tay của người chơi bỏ ngón trỏ vào.
- Người chơi khác phải nhanh chóng rút tay ra khỏi lòng bàn tay để không bị nắm lại.
- Người chơi bị nắm tay lại sẽ là người thua cuộc và tiếp tục trở thành người xòe tay trong lượt chơi tiếp theo.
7. Cướp cờ
Trò chơi Cướp cờ là một trò chơi dân gian sôi động và vui nhộn. Trò chơi Cướp cờ yêu cầu sự nhanh nhẹn, phản xạ nhanh và sự hợp tác giữa các thành viên trong đội. Nó không chỉ mang lại niềm vui và sự kích thích mà còn rèn luyện khả năng tập trung, sự nhạy bén trong quyết định, kỹ năng giao tiếp và tinh thần đồng đội.
- Chuẩn bị:
- Chia người chơi thành hai đội hoặc nhiều hơn.
- Xác định vạch xuất phát cho mỗi đội.
- Chọn một người làm trọng tài để gọi số và điều khiển trò chơi.
- Luật chơi:
- Các người chơi đứng hàng ngang ở vạch xuất phát của đội mình.
- Trọng tài gọi lần lượt các số từ 1 trở đi hoặc có thể gọi nhiều số cùng một lúc.
- Khi số của mình được gọi, người chơi phải nhanh chóng chạy đến vòng cướp cờ để cướp cờ của đối thủ hoặc chạy về vạch xuất phát của đội mình để bảo vệ cờ.
- Nếu người chơi đang cầm cờ bị đối phương vỗ vào người, người đó bị loại khỏi trò chơi.
- Ngược lại, khi người chơi lấy được cờ, người đó phải chạy nhanh về vạch xuất phát của đội mình mà không bị đội bạn vỗ vào người.
- Người chơi thành công trong việc cướp cờ hoặc mang cờ về đích được tính là người thắng cuộc.
Cướp cờ là một trong những trò chơi dân gian Việt Nam thú vị cho bé (Nguồn: Sưu tầm)
8. Kéo co
Trò chơi dân gian kéo co là một hoạt động vui nhộn và thường hai đội sẽ thi đấu với nhau. Trò chơi kéo co không chỉ là một hoạt động giải trí mà còn mang lại lợi ích sức khỏe và xây dựng tinh thần đồng đội. Nó yêu cầu sự cố gắng đồng đội, sức mạnh và thể lực. Trò chơi kéo co cũng mang lại cảm giác hồi hộp và phấn khích trong mỗi trận đấu.
- Chuẩn bị:
- Chia người chơi thành hai đội, mỗi đội đứng ở hai đầu của sợi dây kéo.
- Xác định vạch mục tiêu ở giữa sợi dây, đó là điểm mốc để một đội cố gắng kéo đối phương tới và dành chiến thắng.
- Luật chơi:
- Khi trọng tài thổi còi bắt đầu, hai đội bắt đầu kéo sợi dây bằng tất cả sức lực của mình.
- Mục tiêu của mỗi đội là kéo đối phương vượt qua vạch mốc ở giữa sợi dây.
- Đội nào kéo đối phương vượt qua vạch mục tiêu đầu tiên được coi là đội chiến thắng.
- Trọng tài có thể giám sát quá trình và quyết định đội nào thắng hoặc hòa nếu hết thời gian trận đấu.
- Quy tắc an toàn: Người chơi không được sử dụng bất kỳ phương pháp gian lận hoặc nguy hiểm nào để chiến thắng, bao gồm việc rút lui đột ngột hoặc sử dụng đòn tấn công nguy hiểm.
Kéo co là trò chơi giúp nâng cao sức khỏe cho bé (Nguồn: Sưu tầm)
9. Bịt mắt bắt dê
Trò chơi bt mắt bắt dê tạo ra sự hứng thú và phấn khích khi người chơi phải sử dụng các giác quan khác nhau và sự linh hoạt để tìm kiếm con mồi. Nó cũng khuyến khích tinh thần đồng đội và sự cộng tác trong việc đánh lừa người bịt mắt.
- Chuẩn bị:
- Chọn một người làm người bịt mắt. Họ sẽ bịt mắt lại bằng khăn hoặc mặt nạ che mắt.
- Các người chơi còn lại sẽ là những người bị truy đuổi.
- Luật chơi:
- Người bịt mắt sẽ bắt đầu tìm kiếm và truy đuổi các người chơi khác trong một không gian nhất định.
- Người bịt mắt phải dựa vào tai và các giác quan khác để xác định vị trí và di chuyển đến gần các người chơi.
- Các người chơi bị truy đuổi phải cố gắng trốn chạy và tránh bị bắt.
- Người chơi bị truy đuổi có thể tạo ra tiếng động hoặc nói nhỏ để đánh lạc hướng người bịt mắt và trốn chạy.
- Khi người bịt mắt bắt được một người chơi, người chơi đó sẽ trở thành người bịt mắt trong vòng tiếp theo.
10. Vây lưới bắt cá
Trò chơi dân gian vây lưới bắt cá tạo ra sự cạnh tranh khi người chơi cần nhanh chóng di chuyển và bắt cá một cách khéo léo. Nó cũng khuyến khích tinh thần đồng đội và cộng tác trong việc hoàn thành nhiệm vụ và đạt được số điểm cao nhất.
- Chuẩn bị:
- Chia người chơi thành các đội, mỗi đội đứng thành một hàng dọc sau vạch xuất phát.
- Xác định màu cá tương ứng cho mỗi đội và có rổ đựng cá cho từng đội.
- Luật chơi:
- Khi trọng tài ra lệnh xuất phát, người chơi đứng đầu hàng của mỗi đội chạy nhanh đến ao cá để bắt một con cá của đội mình theo màu đã được quy định trước đó.
- Sau khi bắt được cá, người chơi mang cá chạy nhanh đến vị trí đặt rổ của đội mình và bỏ cá vào rổ.
- Người chơi sau đó chạy về đích và nhường chỗ cho người chơi tiếp theo trong đội.
- Quá trình này tiếp tục cho đến khi tất cả người chơi trong đội đã thực hiện xong nhiệm vụ của mình.
- Người chơi cuối cùng có quyền bắt cá màu chung và có thể bắt cả cá của đội đối phương.
- Trong lúc này, người chơi có thể bắt nhiều con cá cùng một lúc, nhưng chỉ được sử dụng một tay để bắt.
- Đội chiến thắng là đội không vi phạm luật chơi và đã bắt được nhiều cá có màu quy định và cá của đội đối phương.
11. Nu na nu nống
Trò chơi dân gian nu na nu nống là trò chơi vui nhộn tạo sự thích thú cho các bạn nhỏ. Nó không chỉ yêu cầu sự tập trung và nhịp điệu mà còn thách thức khả năng phối hợp và nhanh nhẹn của người chơi. Trò chơi này cũng giúp phát triển sự linh hoạt và đồng thời tạo ra một không khí vui tươi và gắn kết giữa các bạn nhỏ.
- Chuẩn bị:
- Tất cả các người chơi ngồi xếp hàng cạnh nhau, duỗi chân thẳng ra và tay cầm tay.
- Luật chơi:
- Người chơi bắt đầu đọc bài đồng dao "Nu na nu nống" theo nhịp điệu và âm điệu đã quy định. “Nu na nu nống. Cái cống nằm trong. Cái ong nằm ngoài. Củ khoai chấm mật. Bụt ngồi bụt khóc. Con cóc nhảy ra. Con gà ú ụ. Bà mụ thổi xôi. Nhà tôi nấu chè. Tè he chân rút.” Hoặc: “Nu na nu nống. Cái cống nằm trong. Đá rạng đôi bên. Đá lên đá xuống. Đá ruộng bồ câu. Đá đầu con voi. Đá xoi đá xỉa. Đá nửa cành sung. Đá ung trứng gà. Đá ra đường cái. Gặp gái giữa đường. Gặp phường trống quân. Có chân thì rụt.”
- Mỗi từ trong bài đồng dao được đập nhẹ vào một chân theo thứ tự từ đầu đến cuối, sau đó quay ngược lại cho đến từ "rút" hoặc "rụt".
- Người chơi nào chân gặp từ "rút" hoặc "rụt" nhịp trúng thì phải co chân lại.
- Trò chơi tiếp tục cho đến khi tất cả các chân đều bị co lại, chỉ còn một người chơi có chân thẳng.
- Người chơi cuối cùng với chân thẳng được coi là người chiến thắng.
12. Đá gà
Trò chơi dân gian đá gà là một trò chơi vui nhộn. Người chơi cần giữ thăng bằng và sử dụng kỹ thuật để loại bỏ đối thủ. Trò chơi "Đá gà" thúc đẩy sự cạnh tranh và thể hiện sự linh hoạt, thăng bằng và kỹ thuật của người chơi. Nó cũng là một hoạt động giúp rèn luyện sức khỏe và phát triển sự tập trung. Trò chơi này thường được chơi trong nhóm bạn bè hoặc trong các sự kiện và hội chợ dân gian.
- Chuẩn bị:
- Tất cả người chơi đứng trên một bề mặt phẳng, như sân chơi hoặc sân trường.
- Người chơi gập một chân và giữ chân còn lại thẳng.
- Luật chơi:
- Người chơi sẽ nhảy bằng chân thẳng (chân không gập) để đá vào chân gập của đối thủ.
- Mục tiêu là đá chân của đối thủ sao cho họ mất thăng bằng và ngã xuống hoặc để chân gập.
- Người chơi chỉ được sử dụng chân gập để đá, không được sử dụng tay hoặc bất kỳ phần cơ thể nào khác.
- Người chơi có thể đá vào chân bất kỳ đối thủ nào.
- Người chơi nào ngã trước hoặc thả chân xuống trước sẽ bị loại khỏi trò chơi và coi như thua cuộc.
- Người chiến thắng sẽ là người còn lại đến cuối trò chơi.
13. Nhảy lò cò
Trò chơi nhảy lò cò là trò chơi dân gian thú vị trong đó người chơi cần kỹ năng nhảy và giữ cân bằng. Nó thúc đẩy sự cạnh tranh và tạo ra một không gian vui tươi cho các bạn nhỏ hoặc trong các buổi gặp gỡ bạn bè và gia đình.
- Chuẩn bị:
- Kẻ trên mặt đất một đường kẻ gồm 7 ô vuông và đánh số từ 1 đến 7, hoặc có thể sử dụng các ô vuông nhỏ trên sàn nhà hoặc bảng vẽ.
- Mỗi người chơi có một đồng chàm hoặc đồng tiền nhỏ.
- Luật chơi:
- Mỗi người chơi lần lượt thả đồng chàm từ ô số 1 và cố gắng đi qua các ô theo thứ tự tăng dần.
- Người chơi có thể nhảy lò cò (nhảy một chân sau chân còn lại) qua mỗi ô hoặc có thể đặt cả hai chân lên ô đó.
- Nếu người chơi đạp trúng vạch kẻ hoặc đồng chàm thả ra ngoài ô, người chơi sẽ mất lượt và đến lượt người chơi tiếp theo.
- Nếu đồng chàm rơi vào nhà của người khác, người chơi sẽ mất lượt.
- Tuy nhiên, nếu người chơi nhảy lò cò trúng ô nhà thay vì mất lượt, ô vuông đó được coi là "nhà bị cháy".
- Trò chơi tiếp tục cho đến khi tất cả người chơi đã hoàn thành việc thả đồng chàm vào tất cả các ô hoặc khi không còn người chơi nào có thể tiếp tục.
14. Kéo cưa lừa xẻ
Trò chơi dân gian "Kéo cưa lừa xẻ" là một trò chơi vui nhộn và tạo sự tương tác giữa hai người chơi. Nó giúp trẻ nhỏ phát triển kỹ năng giao tiếp, tăng cường vốn từ ngữ và rèn luyện sự đồng đội. Bài hát vui tươi cùng với hoạt động kéo và đẩy tạo ra một không gian vui nhộn và giúp trẻ nhỏ tận hưởng trò chơi một cách tích cực.
- Chuẩn bị:
- Hai người chơi ngồi đối diện nhau.
- Cả hai cầm chặt tay nhau.
- Luật chơi:
- Trong khi kéo tay và đẩy qua đẩy lại, cả hai người chơi cùng hát theo lời bài hát của trò chơi.
- Lời bài hát có thể là "Kéo cưa lừa xẻ, Ông thợ nào khỏe, Về ăn cơm vua, Ông thợ nào thua, Về bú tí mẹ" hoặc "Kéo cưa lừa xẻ. Làm ít ăn nhiều. Nằm đâu ngủ đấy. Nó lấy mất của. Lấy gì mà kéo".
- Mỗi lần hát một từ, cả hai người chơi sẽ đẩy hoặc kéo tay theo nhịp và hợp tác với nhau.
- Trò chơi tiếp tục cho đến khi hát xong toàn bộ lời bài hát hoặc khi người chơi không còn muốn chơi nữa.
15. Mèo đuổi chuột
Trò chơi dân gian "Mèo đuổi chuột" là một trò chơi dân gian tập thể vui nhộn và cạnh tranh giữa các người chơi. Nó khuyến khích sự tương tác và sự phối hợp trong nhóm, giúp trẻ nhỏ phát triển kỹ năng giao tiếp, rèn luyện sự linh hoạt và tăng cường sự phối hợp nhóm.
- Chuẩn bị:
- Tất cả người chơi đứng thành một vòng tròn, nắm tay và giơ tay qua đầu.
- Chọn một người chơi để làm mèo và một người chơi để làm chuột.
- Luật chơi:
- Khi trò chơi diễn ra mọi người cùng hát theo lời bài vè: "Mèo đuổi chuột. Mời bạn ra đây. Tay nắm chặt tay. Đứng thành vòng rộng. Chuột luồn lỗ hổng. Mèo chạy đằng sau."
- Khi hát đến câu cuối, người chơi đóng vai mèo và người chơi khác đóng vai chuột sẽ đứng ở giữa vòng tròn và quay lưng vào nhau.
- Khi câu cuối được hát, chuột bắt đầu chạy và mèo phải chạy theo đúng đường đi của chuột.
- Mèo cố gắng bắt được chuột và khi bắt được, vị trí người chơi làm chuột sẽ được chuyển sang làm mèo cho vòng chơi tiếp theo.
- Trò chơi tiếp tục với việc chọn một người chơi mới để làm chuột và một người chơi khác để làm mèo.
Trò chơi dân gian là một phần không thể thiếu trong cuộc sống vui tươi và phát triển của trẻ nhỏ. Chơi những trò chơi này không chỉ giúp trẻ nhỏ rèn luyện kỹ năng giao tiếp và vốn từ ngữ mà còn khuyến khích sự đoàn kết và phối hợp giữa các nhóm. Hãy cho trẻ nhỏ trải nghiệm những niềm vui này và khám phá thêm nhiều trò chơi khác để tạo ra những kỷ niệm đáng nhớ trong quá trình lớn lên.
